Gıgantomanııaǵa qushtar bizdiń úkimettiń aldynda kúrdeli suraqtar tur

Keńes odaǵy jyldarynda memlekettiń ekonomıkasy gıgantomanııaǵa qushtar boldy. Bir ortalyqtan basqarylǵan josparly ekonomıkada olar azdy-kópti tıimdilik kórsetti, biraq naryqtyq ekonomıkaǵa kóshkende solardyń bári adyra qaldy. О́ıtkeni, naryq gıgantomanııany súımeıdi, ol naqtylyqqa ıkemdilikti unatady.  

Sol sııaqty Qazaqstan da osy ýaqytqa deıin qazaqtyń «kórpeńe qaraı kósil» degen naqylyn umytyp, gıper jobalarǵa qumarlyq tanytyp keledi. Máselen, «Qazaqstan-Túrikmenstan-Iran» halyqaralyq temirjol marshrýty jobasyna bastamashy bolyp, aqyry ony 2014 jyly iske qosty. Áriptesterimiz bolyp otyrǵan eki eldiń taýarlary da naryqty jaryp, aǵylyp jatatyndar emes. Oǵan Qazaqstan arqyly Reseı qosylǵanda da taýarlary birtekti, báriniń de qaýzaıtyny negizinen tabıǵı resýrstar. Osy jolmen Qazaqstan taýarlary Parsy shyǵanaǵyna tikeleı shyǵatyn bolady dep jalaýlatqan edik. Sol dámemiz aqtaldy ma?

Jýyrda Májilistegi Qazaqstannyń halyqtyq kommýnısteri partııasy fraksııasynyń atynan depýtat Aıqyn Qońyrov Úkimetke saýal joldap, «Osy joldyń jobalyq qýaty 2020-shy jyldary jylyna 15 mln. tonnaǵa jetedi degen edińizder, al bıylǵy 10 aıda bar bolǵany 1 mln. tonna ǵana júk tasymaldanǵan. Sonyń ishinde tranzıti 200 myń tonnaǵa da jetpeıdi. Osynyń sebebi nede?» degen saýal qoıdy.

Sonymen birge depýtat qazaqstandyq ýchaskesi kelesi jyly tolyq iske qosylatyn «Batys Qytaı – Batys Eýropa» halyqaralyq avtomobıl korıdorynyń tıimdiligine kúmán keltiredi. «Bul trassa bizdiń respýblıkanyń ishi úshin óte mańyzdy, el aımaqtarynyń bir-birimen tyǵyz qatynasyna qolaıly bolyp keledi. Biraq tranzıttik marshrýt retinde paıdasy bola qoıar ma eken? Biz negizinen onyń tranzıttik áleýetinen úmit etip kiristik emes pe?  Al joldyń tranzıttik qýaty Reseı aýmaǵyndaǵy ýchaskesi iske qosylǵanda ǵana tolyq kúshine enedi. Alaıda reseılikter ózderine sanksııalar jasap jatqan Eýropa elderine jol tartýǵa asyǵatyn emes, ony eń jyldam degende aldymyzdaǵy 5 jylda ǵana bitirýi múmkin. Biraq bul ýaqyttarda Qazaqstanǵa jol salýǵa qaryz bergen halyqaralyq bankter qarap tura ma? Onyń ústine qaryzdyń ózi kúnde ósip bara jatqan dollarmen berilse... Aınalyp kelgende bári memlekettiń bıýdjettiń búıirin tespeı me?»,-dedi.  

 QHKP fraksııasy osy máseleni kótere otyryp, úkimetti osy tyǵyryqtan shyǵaratyn jol izdeýge shaqyrdy.

Sol tıimdi jol tabyla qoıar ma eken? AQSh-tyń Qytaı taýarlarynyń tynysyn taryltyp, baj salyǵyn arttyryp jatqanynan úmit etýge bola ma? Sol jaqqa aǵylatyn mol dúnıe Qazaqstan arqyly Eýropaǵa aǵylýy múmkin be? Osy perspektıvanyń oryndalýy múmkin bolsa, onda Reseıdi óz ýchaskesin tezirek aıaqtaýǵa kóndirý kerek qoı. Ol bizdiń Úkimettiń qolynan kele me?

 Mine, gıgantomanııaǵa qushtar bizdiń úkimettiń aldyna qazir osyndaı kúrdeli suraqtar tartylyp tur.

S.Eleý, sarapshy