«Qurmetti ákeniń» jemqorlyqqa qarsy jadynamasy

Astana ákimdigi jegiqurtqa aınalǵan jemqorlyqqa qarsy kúreste jańa tásil oılap tapqanǵa uqsaıdy. Jańa tásil deıtinimiz, elimizde jeń ushynan jalǵasqan sybaılastyqtyń jolyn kesýge qoldanylmaǵan shara kemde-kem. Biraq sonyń birde-biri ońdy nátıje berdi dep aıta almaımyz. Al Astana ákimdigi men Memlekettik qyzmet isteri jáne sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttiginiń birlesken jobasy osy olqylyqtyń ornyn toltyrýy múmkin be? Jemqorlyqpen jeń túre kúresýge bel býǵan Áset Isekeshev Astanany «adaldyq alańyna» aınaldyra ala ma?

Aldymen azdaǵan málimet keltireıik. «Elordadaǵy barlyq memlekettik mekemelerdiń basshylary osy jyldyń ekinshi toqsanynda jeke jaýapkershilik jadynamasyna qol qoıatyn bolady. Bul týraly búgin QR Memlekettik qyzmet isteri jáne sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttiginiń Astana qalalyq departamenti dırektorynyń orynbasary Jazıra Jylqyshıeva aıtty, dep habarlady keshe QazAqparat.   

Derekke qaraǵanda, «Astana adaldyq alańy» jobasy bıylǵy jyldyń 7 aqpanynan bastap iske asyrylatyn kórinedi. Onyń maqsaty – qalany qolaıly ortaǵa aınaldyrý, ákimshilik kedergilerdi joıý, turmystyq jemqorlyqty boldyrmaý. Bul úshin 7 baǵyt boıynsha áreket etý kózdelgen. Ár baǵytqa arnaıy jumys toptary qurylyp, bir aıdyń ishinde birqatar ister atqarylsa kerek. Aıtalyq, elordanyń barlyq emhanalarynda azamattarǵa  qolaıly orta qalyptastyrý maqsatynda elektrondy kezek engizý jáne turǵyndardyń elektrondy densaýlyq kartasyn jasaý jumystary qolǵa alynǵan. Quqyq qorǵaý organdarynda da halyqqa qyzmet kórsetýdiń ashyqtyǵyn qamtamasyz etý baǵytynda birshama jumystar atqarylyp jatsa kerek.

«Sonymen qatar birinshi basshylardyń jaýapkershiligin arttyrý úshin de jumystar júrgizildi. Jumys toptary basshynyń jeke jaýapkershiligi jónindegi arnaıy jadynama ázirlep, qoǵam talqylaýyna usyndy. 16 naýryz kúni atalǵan máselege oraı qoǵamdyq talqylaý ótedi.  Al ekinshi toqsannan bastap  árbir memlekettik organnyń birinshi basshysy oǵan qol qoıady. Osylaısha, mekeme ishinde sybaılas jemqorlyqqa qarsy jumystar júrgizilmese nemese tıisti deńgeıde atqarylmasa, onda onyń jaýapkershiligin arttyratyn qujat daıyn bolady», - deıdi J.Jylqyshıeva.

Bylaı qarasańyz, jańa jobanyń «Astana adaldyq alańy» degen ataýy áp-ádemi. Búkil qoǵamdy jaılaǵan derttiń daýasy elordadan tabylyp jatsa, kánekı! Alaıda buǵan kúmánmen qaraıtyndardyń kóp ekenin ishimiz sezedi. О́ıtkeni jemqorlyqty júgendep, sybaılastyqtyń inine sý quıýǵa baǵyttalǵan is-sharalar buǵan deıin de san márte kóterilgen.

Jańylmasaq, sonaý 2014 jyly Májilis depýtaty Nurlan Ábdirov «Nur Otan» partııasy Saıası keńesiniń keńeıtilgen otyrysynda «jemqorlyqpen kúresti balabaqshadan bastaıyq» dep usynys tastaǵan. Onyń paıymdaýynsha, orta mektepte oqytylatyn «Quqyq negizderi» pánine jemqorlyqtyń ne ekenin túsindiretin taraýlar engizgen durys. Osyǵan uqsas pikirdi Qyzylorda oblysynyń ákimi Qyrymbek Kósherbaevtyń da qoıyp qalǵany este. Ol da jemqorlyqpen kúresti balabaqshadan bastaǵan jón bolatynyn aıtqan edi.

Soǵan qaraǵanda, depýtat pen ákim jáne olarmen pikirles jýandar jemqorlyqtyń qazirgi zalalymen emes, keleshegimen kúresýdi durys sanaıtyn tárizdi. Biraq solaı jasaǵan kúnniń ózinde onyń nátıje bererine senim joq qoı. Murynboǵyn súrte almaıtyn sábılerge jemqorlyq týraly pálsapa aıtyp, ne bereke tappaqsyń?!

Sondyqtan da bolar, sybaılastyqtyń syqpytyn sábılerge túsindirý bastamasy aıtylǵan jerde qaldy. Degenmen jóni túzý usynystardyń da bolǵany ras. Máselen áneýbir jyly Álıhan Báımenov Memlekettik qyzmet isteri agenttigine  tóraǵa bolyp júrgen tusta «Biz bir zań jobasyn ázirledik. Oǵan sáıkes, eger qol astyndaǵy qandaı da bir sheneýnik korrýpsııalyq qylmysqa qolyn bylǵasa, onyń basshysy otstavkaǵa ketýge mindetti bolady» dep el nazaryn ózine aýdarǵan. Eger shynymen de sondaı zań qabyldanyp, orynbasarlarynyń bylyǵy úshin basshylar ornyn bosatyp jatsa, jemqorlyqpen kúreste kúsh alýymyz ábden múmkin edi. Álde birer jylda aq jaǵalylardyń bári atynan aýyp qalyp, bıliktiń dálizi bos qalar ma edi. Ol jaǵyn kim bilsin, áıteýir, agenttiktiń jobasy da qabyldanbaǵan bastamalardyń qataryna qosyldy.

Jasyratyny joq, Astana ákimdigi jemqorlyqpen kúresip mandytpasa da, ylǵı jańa joba-jospar quryp, tyrbanyp jatady. Erterekte «Nur Otan» HDP Astana qalalyq fılıaly jemqorlyqqa qarsy naǵyz kúres jarııalap, qaladaǵy barlyq salalar boıynsha partııalyq baqylaý postylaryn quryp tastaǵan edi. Áıtse de, sodan tyıylǵan jemqorlyq taǵy joq. Ony aıtasyz, aram aqshaǵa ańsary aýyp, yndyny quryp turatyndar sol «Nur Otannyń» ishinde tolyp júr. 2014 jyly osy partııaǵa bas bolyp júrgeninde Baýyrjan Baıbek jarty jylda 25 myń jemqordyń «Nur Otan» sapynan shyǵarylǵanyn aıtqan bolatyn. Ánekeı, sizge másele!

Astanaǵa qaıta oralaıyq. Joǵarydaǵy aqparǵa qaraǵanda, ekinshi toqsannan bastap, qaladaǵy árbir memlekettik organnyń birinshisi basshysy qoǵamdyq talqylaýdan ótip, tap-tuınaqtaı ázirlengen jadynamaǵa qol qoıady. Sosyn ózi basqarǵan mekemede sybaılastyqqa qarsy jumys júrgizilmese nemese tıisti deńgeıde atqarylmasa, jaýap beredi. Al jadynama degen ne? Bizdińshe, bireý jelkelese de, jemqorlyqqa jýymaý endi seniń jadyńnan shyqpaýy tıis. Jáne sen ony qaramaǵyńdaǵy «qaraqtaryńa» udaıy uqtyryp otyrýǵa mindettisiń. Áıtpese... Mine, osy tusy ǵana jumbaqtaý. Jaýap berýdiń máni qandaı bolatyny jobada naqty kórsetilmegen. Alaıda biz muny táp-táýir bastamanyń kemdigine balamaımyz. Qansha aıtqanmen, «Qurmetti áke» degen aty bar ǵoı, Áset Isekeshevtiń de bir bilgeni bolýy tıis. Mundaı ataqty oǵan ótken jyly «Ákeler odaǵy» tabystap, «Qurmetti áke» degen marapat qaǵazdy qoltyǵyna qystyryp jibergen. Bilesiz, shendi-shekpendiler ózara sóıleskende prezıdentti «papa» deıdi. Demek, papanyń qazaqy nusqasyna ıe bolǵan jalǵyz shendi ázirge osy – Isekeshev. Endeshe jemqorlyqpen kúrestegi jobasyna da ol ákelik peıilmen kóńil bóledi dep úmittenemiz. Kóńil bólýdiń basty sharty sol –  jadynamaǵa ırektetip turyp ózi de qol qoıýy tıis. Mine, jemqorlardyń jelkesin qııatyn jadynamaǵa sonda ǵana jan kiredi.

Sansyzbaı Nurbaba