Dýlat Isabekov: Biz moınymyzdy bodandyqtyń tuzaǵyna ózimiz suǵamyz (vıdeo)

2017 jyly 25 jeltoqsanda Alashordanyń qurylǵanyna  100 jyl tolýyna oraı Qamshy.kz aqparat agenttigi  ıgi jaqsylardyń basyn qosyp, «Alash arystarynyń 100 izbasaryn» marapattaǵan bolatyn. Memlekettik syılyqtyń laýreaty, jazýshy-dramatýrg Dýlat Isabekov alashordashylardyń nasıhattalmaı jatqanyna qynjylys bildirdi.

Qamshy.kz: Alashordanyń qurylǵanyna 100 jyl toldy. Al osy ataýly datany biz qazirgi jastarǵa, halyqqa qanshalyqty nasıhattap jatyrmyz?

Dýlat Isabekov: Qazaq halqyna keń túrde nasıhattaı almaı otyrmyz jáne oǵan keń túrde aıaqqa oralǵy bolyp otyrǵan sebepter de bar. Alash partııasynyń 100 jyldyǵyn da, Alash Úkimetiniń 100 jyldyǵyn da atap ótýge qarsy bolyp otyrǵan joǵary jaqta bir tosqaýyl bar. Biz aldymen sony jeńýimiz kerek. Alash partııasynyń 100 jyldyǵyn búkil ulttyq deńgeıde atap ótpeýdiń sebebin bilmeımin. Ol kimge kesirin tıgizetin edi? Táýelsizdigimizge zalalyn tıgize ma? Bedelin túsire me? Kerisinshe, Alash partııasynyń  azamattary armandaǵan táýelsizdik, ultynyń azattyǵy júzege asty dep maqtana berýimiz kerek edi. Biz bul aıtýly merekeni árbir oqý oryndarynda, mekemelerde úgit-nasıhat júrgizip, kezdesýler júrgizýimiz kerek sııaqty bolyp kórinedi.

Jazýshynyń oıynsha, orystildi  oqý oryndarynda stýdentter Alashordany «Chto eto takoe?» dep suraýy múmkin. Sondyqtan  «Alashty bilýdiń qandaı róli bar?», «Ony bilýdiń bizge qandaı qajeti bar?» degen saýaldarǵa jaýap berý úshin jastarǵa, halyqqa Alashty nasıhattaý kerek.

– Jaqynda Murat Bıdosovtyń «Tar zaman» degen fılmin kórdim. Mine, osy kınony ár qazaq  kórý kerek. Orys tiline aýdaryp, orys tildi aýdıtorııaǵa da nasıhattaý kerek. Sol kezde «Alash» degen kim ekenin, bizdiń qaıratkerlerdiń neni armandaǵanyn, qalaı ózderiniń janyn pıda etkenin, oqqa keýdesin tósegenin, ózderiniń bastaryn dóńkege  qoıǵanyn sol kezde túsiner edi dep oılaımyn. Olardyń armany ne edi? Ne úshin olar arpalysty? Ustalatyndaryna kózderi jetip turdy jáne ustalýdyń ar jaǵynda ólim bar ekenin de bildi. Soǵan qaramastan olar kúresti toqtatqan joq, biraq Keńes úkimeti kúshine minip aldy, aıtqan ýádelerin oryndamady, Alash partııasynyń tas-talqanyn shyǵardy. Myna osy jóninde túsirilgen fılm. Fılmde Álıhan Bókeıhanovtyń tıptik beınesi keremet ashylǵan jáne basqa  qaıratkerlerdiń beınesi de joǵary deńgeıde somdalǵan. Onyń ishinde Muhtar Áýezov te bar. Osy fılmderdiń rýhy jastardy arqalandyrady dep oılaımyn. Biz Alashty ózimizdiń rýhty, derekti fılmderimiz arqyly keń nasıhattaýymyz kerek. Qazaq ózi qazaq bola ma, bolmaı ma? Basqa ulttardan ózin kem sanaǵandy, bireýge jalpaqtaǵandy qashan qoıady? Nege terezesi teń retinde ózgemen sóılespeıdi? Mine, biz áli kúnge deıin bodandyqtyń bodaýynan shyǵa almaı kele jatqan sııaqtymyz. Buryn bárin Máskeýden kórýshi edik, endi Máskeý óz erikteriń ózderińde dese de,  kúni búginge deıin moınymyzdy bodandyqtyń tuzaǵyna ózimiz suǵatyndaı kórinedi. Osydan qutylýdyń biraz joldary bar, oǵan biraz ýaqyt kerek. Táýelsizdikti alǵanymyz shırek ǵasyrǵa jetip jatyr. Osynyń ózi az ýaqyt emes. Osy Alash rýhyn qolǵa alý óte jaqsy boldy. Osyny ary qaraı damytý kerek, keń qanatyn jaıý kerek. Barlyq jerde, barlyq oqý oryndarynda osy rýhty tarata berý kerek, - deıdi D. Isabekov.

Sonymen qatar teatr sahnasynda Alashordashylardy nasıhattaıtyn rýhty, derekti qoıylymdardyń kóbeıýi kerek ekenin aıtyp ótti jazýshy. 

–Iıa, meniń «Júz jyldyq mahabbat» atalatyn pesamda Maǵjannyń ómiri, Alashordashylardyń ómiri keń sýretteledi. Maǵjan pesada  «Oıan, qazaq!» dep qansha ǵasyr aıtyp kele jatyrmyz. Ǵasyrlar boıy qanbaıtyn ne qylǵan uıqy? Kim ekenderińdi bilseńdershi, oıansańdarshy» deıdi. Sahnada tek jylańqy mahabbatty kórgenshe, rýhty shyǵarmalar kóbirek bolý kerek, - dedi Isabekov.