Jetimniń qaltasyna qol salǵan tárbıeshiniń "qylmysy"

Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń derekterine qaraǵanda Balalar úıinde tárbıelenip jatqan árbir balaǵa memleket jyl saıyn 1,5 mln. teńge tóleıdi eken. Az emes. Alaıda sol aqsha tolyǵymen balanyń ósip-ónýine jumsalmaıtyndyǵyn túrli tekserister anyqtap otyr. BAQ-tarda Balalar úıi dırektorlarynyń urlyq qylǵandyǵy týraly talaı ret jazyldy. Olardyń keıbiri bala asyrap alýshylarǵa da túrli kedergiler jasaıdy eken, óıtkeni jetimderdi sheteldikterge asyrýdyń ózderi úshin tıimdi joldaryn taýyp alypty. Bas prokýratýranyń derekterine qaraǵanda Balalar úıi men qamqorlyqqa alý organdaryndaǵy laýazymdy adamdardyń kesirinen 1858 jetimek asyraýǵa barý quqynan aırylyp qalǵan. Al balalar quqyn qorǵaý jónindegi halyqaralyq IýNISEV uıymynyń Qazaqstandaǵy ókildiginiń saýalnamasyna qaraǵanda Balalar úıindegi jetkinshekterdiń 50 paıyzdan artyǵy túrli zorlyq-zombylyqtarǵa ushyraıtyndyqtaryn aıtqan. Sonyń kóbi balalardan emes, tárbıeshiler tarapynan bolady eken. Osyndaı keleńsizdikterdiń nátıjesinde Balalar úıinen shyqqandardyń tek 10-15 paıyzy ǵana ómirde óz oryndaryn tabady. Qalǵandary qylmys jolyna túsedi, sonyń ishinde qyzdardyń 40 paıyzdan artyǵy jezókshelikpen aınalysady. Túlekterdiń 60 paıyzdan artyǵy tipti Balalar úıinen shyqqan jyly-aq qylmyskerler atanady eken. Sonda, Balalar úıinde kimderdi tárbıelep, kimderdi ósirip jatyrmyz? Al onda búgingi kúni 34 myńǵa jýyq tárbıelenýshiler bar. Jyl saıyn 1,5 myń adam jańadan qosylady.

         Mine, osyndaı faktilerdi aıta otyryp, Májilis depýtaty Tursynbek О́mirzaqov premer-mınıstr Kárim Másimovtyń atyna saýal joldady. Onda jetimderdi Balalar úıinde tárbıelegenshe otbasylyq patronattyq úılerdi kóbeıtý máselesin kóterdi. AQSh, Ulybrıtanııa, Izraıl sekildi damyǵan elderdiń bárinde Balalar úıi degen bolmaıdy eken. Bizdiń halqymyzdyń dilinde de jetim balalardy jeke tárbıeleý degen joq. Endeshe, keńestik tıimsiz praktıkadan ketip, patronattyq úılerdi nege kóbeıtpeımiz? Búgingi kúni patronattyq tárbıemen aınalysýshylar bizde óte az. Bar-joǵy 1900 bala ǵana osyndaı úılerge alynǵan. Al asyrap alýǵa tek 3 myńnan artyq bala ǵana alynady. Bala asyrap alǵysy keletin otbasylarǵa memleket tarapynan bólinetin qoldaý da shamaly. Bar bolǵany árbir bala úshin 18 myń teńge ǵana beriledi. Salystyrý úshin aıtar bolsaq, AQSh-ta bala asyrap alǵysy kelgen árbir adamǵa 10 myń dollardy birden jáne aı saıyn 900 dollar, Ispanııada 2500 eýrony birden jáne aı saıyn 600 eýro tóleıdi.

Sondyqtan ondaı jandardy memleket tarapynan materıaldyq qoldaýdy jaqsartyp, otbasylyq balalar úılerin kóbeıtýdiń joldaryn qarastyrýdy usynamyn delingen saýalda.

Marına KAKIMAKI, jýrnalıst

Sýret: altaynews.kz