Munaı sektory basshylary Prezıdentke nege qarsy?

О́mirde aqylǵa qonymsyz kereǵarlyqtar kóp qoı. Sonyń biri munaıdyń ústinde shaljıyp jatyp, jylyna 85 mln. tonna munaı óndirip otyrǵan Qazaqstannyń aıaq astynan benzınge jarymaı qalatyndyǵy. Bıylǵy kúzde de solaı boldy. Qaı JJS-ke barsań da «benzın joq» degen sózge tap bolasyń. Odan sapasyz benzın qaptady-aı kelip, qanshama adamnyń nápaqasyn aıyryp otyrǵan máshıneleri solardyń kesirinen jaramsyz bolyp qaldy.

Osynda qoldan jasalǵan qastyqtyń qulaǵy qyltıyp turǵany shyndyq. Kórshi elderdiń birinde (qaısy ekeni belgili ǵoı) sapasyz benzın shyǵyp, «olardy satqyzbaımyz» degen dabyl qaǵylyp edi, bir aı ótpeı jatyp bizde benzın tapshy boldy da ketti. Odan álgi sapasyz benzın bizge jetip, ony «alsań da alasyń, almasań da alasyńǵa» salyp qoıdy...

Benzın nege jetpeı jatyr degenge ókimettegi ókiletti organ basshylarynyń bergen jaýabyn estigende ne kúlerińdi, ne jylaryńdy bilmeısiń. Olar aýzy – muryndary qısaımaı bárine kináli bizdegi benzınniń arzan ekenin aıtady. Sondaǵy salystyratyndary jylyna 80 myń tonna ǵana munaı óndiretin Qyrǵyzstan men Reseı.

Osy máselege baılanysty jýyrda Májilis depýtaty Aıqyn Qońyrov Premer-Mınıstr Kárim Másimovtyń atyna saýal joldady. Mine, osy saýalda depýtat bizdegi benzın reseılikterden arzan, sondyqtan jetpeı jatyr degendi syltaýratyp onyń baǵasyn kótergisi keletin monopolısterdi qatty synady. Osy myrzalar Reseıdegi ortasha eńbekaqy bizdikinen 22 paıyzǵa, al ómir súrý deńgeıiniń eń tómengi kórsetkishi 100 paıyzǵa joǵary ekenin nege eskermeıdi deıdi depýtat.

Sonymen birge ol monopolısterdiń tórtinshi munaı óńdeý zaýytyn salýdan nege qashqalaqtaıtynyn túsinbeıtinin aıtqan edi. Tórtinshi zaýytty salǵansha qoldaǵy úsh zaýytty modernızasııalaımyz dep jarııalaǵan munaı sektory basshylarynyń jaýabyn ol durysqa sanamaıtynyn aıtty. О́ıtkeni, modernızasııalaý degen istep turǵan zaýytty bálen aıǵa toqtatyp qoıý degen sóz, al bul halyqty áleýmettik jaǵynan onsyz da shıryqtyryp otyrǵan máseleni múlde kúrdelendirip jibermeı me, deıdi depýtat. Onyń ústine modernızasııalaımyz degen sózdi osy zaýyttyń qojaıyndary jylda aıtady, biraq sony áli kúnge oryndamaı kele jatqany da túsiniksiz.

Prezıdent N.Nazarbaev ústimizdegi jylǵy Joldaýynda 2015 jyldan bastap tórtinshi munaı-óńdeý zaýytyn salýǵa kirisetinimizdi jarııalaǵan bolatyn, al munaı sektorynyń ókiletti organ basshylarynyń sózi álgideı. Sonda bular Prezıdentke qarsy ma degen sózdi naqty aıtpasa da depýtat osy saýaldy Premerge juqartyp qoıyp otyr.

Jón. Alaıda munaıdyń ústinde otyryp onyń ónimine tapshy bolyp qalýymyzdyń kúrdeli syry bar ekeni anyq. Sol syrdy ashyp, máseleni Prezıdenttiń ózi túbegeıli sheshpese Premerdiń qolynan bul is kelmeıdi-aý degen bizdiń kúmánimiz bar.

Serik ELEÝ, sarapshy