Erlan Islam: Alla qalasa Qanat Álem chempıony bolady

Erlan Islam: Qanat Islam kásipqoı bokstan álem chempıony bolady.

Bar qazaqtyń maqtanyshy, bylǵary qolǵap sheberi, Qytaıdyń 10 dúrkin chempıony, Beıjiń olımpııadasynyń qola júldegeri, búginde muhıttyń arǵy betinde 18 kezdesý ótkizip bárin jeńispen aıaqtaǵan Qanat Islam qalaı sportqa keldi? Qanattyń alǵa qoıǵan maqsattary qandaı? Bul suraqtarǵa Qanat Islamnyń aǵasy Erlan Islam «Qamshy» portalyna eksklıýzıvti suhbatynda jaýap berdi. Erlan Islam Qytaıda jattyqtyrýshy bolyp jumys istegen, ol búginde elge kelip bapkerlik jumystaryn jalǵastyrýda.

-   Mundaǵy el Siz týraly kóp bilmeıdi, ózińizdi tanystyra ketseńiz,

-  Men Qanattyń týǵan aǵasymyn, 1974 jyly týǵanmyn. Qanattan on jastaı úlkenmin. Qanatty súıreleýimniń sebebi - bizdiń týǵan jerimizde, Altaıdyń Qaba aýdanynda boks mektebi ashyldy. Bul mektepke Qytaı qazaqtaryna alǵash boksty alyp kelgen  Murat Boshaıuly jetekshilik etti. Al, sol mektepke eresekteý bolsam da  birinshi bolyp tizimdelgenderdiń biri men boldym, bul 1989-1990 jyldary edi. Ol kezde Qytaı memleketi de sporttyń osy túrin endi ǵana qolǵa ala bastaǵan.О́zim de 5-6 synyptan ylǵı da tańerteń júgirip, dene mashyǵyn jasaýdy ádetke aınaldyrǵan edim. Boksqa jattyǵýǵa barǵan kezde ylǵı da Qanatty ertip alyp júrdim. Ol kezde Qanat keleshekte aty álemge tanylǵan boksshy bolady dep eshkim de oılaǵan joq. Alty-aq jasar bala menimen birge jattyǵýǵa baryp júrdi.

-   Atajurtqa qashan kóship keldińiz, qazir nemen aınalyp júrsiz?

- Bizdiń otbasymyzdyń ustanǵan joly bar. Ol meıli kim bolsa da, árbir qazaq Qazaqstanǵa shamasy kelgenshe úles qosý kerek. Kim ne bilse, qandaı óner qolynan kelse sony basqa jurtqa úıretý kerek. Men Qytaıda 12 jyldaı jattyqtyrýshy boldym. Úkilegen úmitimiz Qanat elge ketken soń, bizdiń de ol jaqta qalýymyzdyń reti joq edi.  Osy turǵydan mende atajurtqa at baıladym.Qazir Qanat sııaqty namysty joǵary kóterip júrgen, talaby bar balalardy  jattyqtyrý jumystarymen aınalysýdamyn.

-   Qanat  qashannan bastap bokspen kásibı túrde aınalysa bastady?

-   Joǵaryda aıtyp ketkenimdeı, Alty-aq jasynda ózge balalar sııaqty sheshesiniń qoınynda jatyp almaı Qanat menimen birge jattyǵýǵa bardy, kishkentaı bolsa da óziniń tabandylyǵyn, qaısarlyǵyn kórsete bildi.  Men de bilgen áreketimdi úıretip, bosańsyp ketpeýin qadaǵaladym. Iá, onyń alǵashqy jattyqtyrýshysymyn. Biraq onyń sportqa kelýine sebepshi boldym dep aıta almaımyn.

- Qanattyń búgingi bıigin qalaı baǵalaısyz, onyń kásipqoı boksqa ketýi qanshalyqty durys qadam boldy, eldiń Qanatqa degen yqylasy kóńilińizden shyǵa ma? Qanat babynda júr me?

-  Qanattyń búgingi bıiginiń baǵasyn men emes, Qanatymen maqtanyp júrgen qazaqtar beredi. Boks sportyna kelgennen keıin, kásipqoı bokstyń jolymen júrmeı orta joldan tastasa ol sportshyǵa laıyq emes. Qanattyń bul jóninen qadamy durys. Onyń babynda júrgeni -sharshy alańda jeńiske jete bilgeni. Qanatqa qazaq eli kóńil bólmedi dep aıtpaımyz, sporttaǵy  Baýyrjan Ospanov sııaqty aǵalarymen de, Baqtııar Artaev syndy dostarymen de qatynasy jaqsy. Qanat elge kelip azamattyq alǵan tusta bári qýandy, rızashylyq bildirdi. Qanat  bıikterden kórine bilse halyqtyń yqylasy da molaıa beretini anyq.

-  Kásibı jattyqtyrýshy retinde búgingi qazaq sportynyń damýyna qalaı qaraısyz?

- Maǵan Esik qalasy, basqa da aýdan ortalyqtarynan jattyqtyrýshy bolýǵa usynystar kelip tústi. Men eshqandaı sport klýbtarynda emes, óz aldyma jeke jumystar jasap jatyrmyn. Al, qazaq sportynyń búgingi damý jaǵdaıyna kóz jibersek keıbir keleńsizdikterge qarnyń ashatyny ras. Nege deseńiz keıde jattyqtyrýshylar arasynan qazaqsha sóıleıtin adam taba almaı qalasyz. Meniń túsinigimshe tárbıelenýshi  meıli qaı ulttyń azamaty bolmasyn jattyqtyrýshy oǵan qazaq tilinde tálim berýi tıis. Sonda ǵana naǵyz ulttyq sport qalyptasady. Shyn mánindegi qazaq eliniń patrıoty bolmaı sportshynyń jeńiske jetýi qıyn.

- Qanattyń elge kele sala ultjandylyǵy kórindi, birneshe suhbattarynda eldiń ishi-syrtyndaǵy qazaqtardyń taǵdyry týrasynda sóıledi, bul kózqarasqa siz ne deısiz?

-  Ol bárimizde bar qasıet. Qaıda júrsek te ulttyń áńgimesi qozǵala qalsa qyzý talqyǵa salyp, óz oıymyzdy aıtyp jatamyz. Jaı ǵana mysal, kólikke otyrǵanda jolaýshylardan qazaqsha sóıleýdi talap etemin.

- Qanattyń bolashaǵynan qandaı úmit kútesiz? Alda qandaı maqsattar bar?

- Meniń úmitim Qanat  álem chempıony bolýy kerek. Alla qalasa, amandyq bolsa bolady.

- О́zderińiz týyp-ósken  Qytaıdaǵy qazaqtardyń taǵdyry týraly ne aıtasyz? Bundaǵy elden ne kútesiz?

- Ol jaqta qalaly jerdegi qazaqtyń 15 jasqa deıingi balalarynyń qazaqsha sóıleıtini qalmaı barady. Aýyldyq jerde azdap bolsyn qazaqy tárbıe bar shyǵar.  Degenmen olar da erteńgi kún kórisi úshin qytaı tilinde sóıleýge májbúr.  Ondaǵy qazaqtar osy betimen qytaılansa aldaǵy 25-30 jylda ulttyq bolmysyn joǵaltyp alýy ábden múmkin. Buǵan janymyz qynjylyp, júregimiz aýyrady. Arǵy bettegi baýyrlar bul jaqqa  erteńgi urpaqtary úshin tezdetip kelýi kerek. Bundaǵy elden kútetinim - eń aldymen memlekettik qyzmette otyrǵandar  qazaqsha sóılese eken, ózimizdiń qazaq ekenimizdi sezinsek eken deımin.

Suhbattasqan: Erlan Tóleýbaı