«MARAT TOLYBAEV: «ALMATYNY» ORYSShA «ALMA-ATA» DEÝ QAJET»

QR Aýylsharýashylyq mınıstrliginiń eks vıse-mınıstri Marat Tolybaev óziniń Facebook paraqshasynda qazaqstandyq qalalardyń ataýyn orys tilinde durys jazýdy usyndy. Negizgi áńgime ońtústik astana jaıly bolatyn dep tengrinews.kz habarlaǵan bolatyn. Qamshy portaly materıaldy qazaqshaǵa aýdaryp, qoǵamdyq ózekti máseleni oqyrman talqysyna salýdy jón kórdi.

Eks-sheneýniktiń oıynsha «Almaty» álde «Alma-ata» dep ataý jaıly daý praktıkalyq emes saıası mánge ıe boldy. Shyn máninde, másele grammıkada.

«Eger qazaqsha sóılesek, onda atalmysh sózdiń qazaq tilinde jazylýyna sáıkes «Almaty» deýimiz qajet. Al, eger oryssha sóılessek, orys tilindegi sózimiz orys leksıkonyna saı bolýy shart. Orys tilinde «Alma-Ata» degen sóz bar, kóptegen reseılik anyqtamalarda qala dál osylaı atalady da. Bul jerden eshqandaı saıası, ulttyq astar izdeýdiń qajettiligi joq»,-dep jazdy Tolybaev.

Tolybaev taǵy bylaı deıdi: «Orys tiliniń «qoldanýshysy» da, «ıesi» de orys halqy, atap aıtqanda Reseı memleketi bolyp tabylady. О́z tilderinde sózderdi qalaı jazady ózderi ǵana sheshedi. Biz reseılikterdi óz elimizdiń qala ataýlaryn qalaýymyzdaı jaz dep májbúrleı almaımyz».

«Beıdjındi Pekın deýimiz qytaılarǵa unamaıtyn shgyǵar. Biraq olar bizge eshnárse aıta almaıdy. Parıdi Parıj dep júrgen reseılikterge fransýzdar da aıyp taǵyp jatqan joq».

«Reseı Federasııasynyń astana ataýyn qazaq tilinde «Máskeý» deımiz. Reseılikter oǵan renjip, bas qalamyzdy «Moskva» dep atańdar, solaı jazyńdar dep búlik shyǵarǵan emes. Sebebi qazaq tiliniń ıesi bizbiz. Qalaı jazsaq ta óz quqyǵymyz».

«Orys tilindegi mátinderde qala ataýyn qalaı jazýdy reseılik resmı derekkózderden qaraýymyz qajet. Eger ol jerde «Alma-Ata» dep jazylsa, biz de «Alma-Ata» deýimiz shartty».

«Bul másele Qazaqstannyń basqa eldi-meken ataýlaryna da qatysty. Orys tilindegi mátinderde Chımkent desek, qazaqshada Shymkent desek qatelespeımiz. Oryssha Ýst-Kamenogorsk desek, qazaqsha О́skemen, oryssha Ýralsk desek, qazaqsha Oral deýimiz durys. Bul jaı ǵana eki tildiń grammatıkasy», - dep aǵynan jaryldy Tolybaev myrza.

Marat Tolybaev 2013 jyldyń jeltoqsanynda QR Aýylsharýashylyq mınıstriniń vıse-mınıstri qyzmetinen ketken bolatyn. О́ziniń Facebook paraqshasynda ara-tura osylaı oı qozǵap otyrady. Jaqynda ǵana ol kóp áıeldi alý máselesin zańdastyrýmen qatar qazaqsha esimderdi jazýda jańa ereje engizýdi usynǵanyn esterińizge salaıyq.