ÁIELDERDIŃ KIRÝINE TYIYM SALYNǴAN ERLER "SULÝLYQ" SALONDARY

 

Jigitter qazirgi tańda talǵammen kıim kıedi, jıi kıim aýystyrady, taza júredi, ústerinen ádemi ıis shyǵady. Munyń bári quptarlyq. Jaqynda toıǵa bardym. Dastarhan basynda menimen otyrǵan úsh jigit qoldaryna uıaly telefondaryn alyp jeke-jeke, sosyn birlesip, qaıta-qaıta fotoǵa tústi. Olarǵa qarap men yńǵaısyzdanyp kettim. Estelikke top bolyp bir ret kameraǵa tússe de jetkilikti ǵoı dep oıladym. Kúlip, maıysyp, ınstagramǵa jarysyp sýret salyp jatqandaryna jynym keldi. «Bizdiń er adamdarǵa ne bolǵan?» degen suraq onsyz da mazalaýshy edi. Sońǵy jaıt otqa maı quıǵandaı boldy. Sulýlyq sózi negizi áıel adamǵa qatysty. Er azamatqa qatysty symbatty degen anyqtamany qoldanamyz. Sulýlyq pen symbattylyqtyń ara-jigi osyndaı bolatyn. Kúni búginge sheıin. Búgin er adam «sulý» bolǵysy keledi. Suranys joǵary bolǵandyqtan Almatyda «sulýlyq qyzmetterin» usynýshylar kóbeıýde. «Erler ajarlyq salony» degen jazýy bar ǵımaratty kórgende aýzym ashylyp qaldy.

«Vostochnyı ekspress» dep atalatyn salon Almatyda 11 jyl buryn ashylypty (Men bolsam ony endi baıqadym). Dırektory Lázzat Ashakova. Phd ǵylymı ataǵy, 20 jyldyq tájirıbesi bar medısına salasynyń burynǵy qyzmetkeri Lázzat Muńsyzbaıqyzy meniń tańdanysyma túsinistikpen qarady. Mundaı reaksııaǵa úırenip qalǵanyn jetkizdi.

Lázzat hanymnyń aıtýy boıynsha, bir Almatynyń ózinde 4000-ǵa jýyq áıelderge arnalǵan sulýlyq salondary bar. Bul – áıel qyzmetkerlerden basqa eshqandaı názik jandy bas suǵa almaıtyn, erler qysylmaı, uıalmaı óz-ózine kútim jasatqyzatyn Qazaqstandaǵy №1 salon.

Qyzmet túrleri mynandaı:

Er adam únemi syrtta júredi. О́ziniń emosııasyn syrtqa shyǵara almaıdy. Sol sebepti de stresske jıi ushyraıdy. Er adamdar bizge sulý bolý úshin kelmeıdi. Qate qabyldamańyzdar. Er azamatqa da kútim kerektigin joǵaryda aıttyq. Biz sol kútim boıynsha qyzmet kórsetetin jermiz. Bar bolǵany sol ǵana. Erkektiń minezine, tabıǵatyna saı bári qarapaıym. Qara-qyzyl tústi. Tyrnaq boıamaımyz, shashqa gel jaqpaımyz, lak seppeımiz. Bir klıentpen bir qyzmetker jumys jasaıdy. Kádimgi salondardaǵydaı birneshe klıent bir jerde otyryp, bir-birine kedergi jasap, áńgime-dúken qurmaıdy. Qaıtalap aıtaıyn, er adam artyq áńgime, ý-shý, ósek-aıań unatpaıtyndyqtan ár klıentke jeke bólme usynylady. Kirmes buryn kıimińizdi sheship, úı tápishkesi men halatyn kıesiz. Munyń barlyǵy adam ózin erkin, jaıly sezinýi úshin qajet.  Baǵalarymyz da qoljetimdi. Sapalyq, tazalyq, jaılylyq, ýaqytylyq – bizdiń basty erejemiz. Al, uranymyz maqsatymyzǵa saı «tabysty erkek – óz-ózine kútim jamsaıtyn erkek».

««11 jylda «erkekke sulýlyq qajet emes», «erkekke kútim jasaıtyn salon qajet emes» degen syndy estidim, qatty synǵa ushyradym. Men oryssha sóılegenmen qazaqtyń jaıyn oılaıtyn adammyn. Qazaqtyń azamaty ózin jaı ǵana kútse odan kim zııan shegedi?! Bizdiń salonǵa keletinder «kógildirler» emes, bıznesmender, bankırler, depýttattar. Olardyń aty-jónderi qupııa málimet bolǵandyqtan ashyp aıta almaımyn. Alaıda salonǵa baratyn erkekten shoshýdyń qajeti joq. Monsha, saýna odan áldeqaıda shoshynarlyq. Saýnaǵa túsý degenimiz syra ishý, áńgime aıtý, onyń arty nege ulasatynyn ishińiz sezgen bolar... «Vostochnyı ekspresste» ondaı joq. 8 qyzmetkerimiz sizdi jyly júzben qarsy alady, óz qyzmetin sapaly, ýaqytyly jasaıdy. Boldy!» deıdi Lázzat hanym.

«Erler ajarlyq salonynyń» mán-jaıy maǵan túsinikti boldy. Shyn aıtaıyn, óz kózimmen kórip «birtúrli» eshteńe tappaǵandyqtan jeńildep qaldym. Endigi áńgime Almatyda  er adamdardyń ǵana shashyn alatyn barbershoptar jaıynda. «Barbershop» degenimiz saqal alatyn shashtaraz degen maǵyna beredi. 1960  jyly Los-Andjeleste Baxter Finley degen erler shashtarazy ashylǵan bolatyn. Negizi barbershoptyń tarıhy odan buryn bastalady. Naqty qashan, naqty qaı jerde paıda bolǵanyn dóp basý aıtý qazir múmkin emes. «Bradobreı», «Barbershop», «Mr.Barber Barbershop», «Chop-chop» degen shashtarazdar sonyń izin jalǵaýshylar. Er adamnyń shashyn er adam ǵana alatyn bul «Barbershop» shashtarazdardyń sany kún sanap ósýde.

Olardyń eń basty ereksheligi – aýra, orta. Shashyńyzdy alyp jatqanda fýtbol kóresiz, vıskı ne syra ishesiz (ishimdik satylmaıdy, tek aqysyz negizde quıylyp beriledi), qasyńyzdaǵylarmen áńgimelesesiz. «Mr.Barber» barbershopynyń negizin qalaýshy Georgıı Sýlýkadze bolashaqta Almaty qalasynan bólek respýblıkanyń basqa óńirlerinde de barbershop ashý oıda bar ekenin jasyrmady. «Chop-chop» barbershopynyń dırektory Andreı Plastýn ózderiniń salaýatty ómir saltyn nasıhattaıtyndyqtaryn aıtty. 1 ret kermege tartylǵan erkekke 1% jeńildik. Alaıda olarda da «welcome drink». Syrasyz, vıskısiz barbershop «barbershop» bola almaıdy eken.

«Erler ajarlyq salony» da, «Barbershoptar» da er adamdardy «sulý» etýdi maqsat tutpaıdy eken. Endeshe ınstagramǵa maıysyp turǵan fotosyn salatyn, saýda-sattyq ortalyqtarynda qydyryp júrýden sharshamaıtyn erler qaıdan shyǵýda? Áleýmettik saýalnama júrgizý barysynda qyzdardyń er azamattyń symbatyna mán beretinin bildik. Olar úshin erkektiń taza júrýi, ádemi, jarasymdy kıim kııýi mańyzdy. «Symbatty erkektiń oılaǵany shúberek, qydyrys, qysqasy shoshańdaǵan erkek bolyp shyqpasa boldy» deıdi qyzdar. Al, shoshańdaý máselesi tálim-tárbıege kelip tireletini túsinikti. Ákesiz ósken bala shoshaqaı, maıysqaq, «sulýlyqqa qumar» jigit bolyp ósýi ábden múmkin.

Jazıra Baıdaly